Shitblerjet, industria, tregetia, shoqerite tregetare dhe udhetimet zbuluese ne kerkim te tregjeve te reja cuan ne zhvillimin e klasave te mesme dhe qyteteve te pasura. Minierat, fonderite dhe manifakturat industriale lulezuan duke krijuar te mira materiale dhe pasuri. Pjeserisht si rezultat I tregetise dhe levizjes se mallrave dhe popullsise, epidemi te medha si sifilizi, tifo, fruthi, lija dhe murtaja vazhduan te perhapen neper Europe. Malaria ishte ende e perhapur gjeresisht ne Europe. Rakiti, skarlatina dhe skorbuti, kryesisht ndermjet detareve , qene galopante.
Nje forme virulente e sifilizit, e sjelle nga Amerika gjate udhetimeve te Kolombit, u perhap shume shpejt ne Europe ndermjet viteve 1495 dhe 1503, kohe kur ajo u pershkrua nga Fracastorus. Masat e kontrollit te provuara ne qytete te ndryshme perfshine egzaminimet dhe regjistrimin e prostitutave, mbylljen e banjave publike, izolimin ne spitale te vecanta, raportimin e semundjes si dhe perjashtimin e prostitutave te semura dhe te te huajve. Semundja gradualisht u ul ne virulence, por mbeti nje problem I madh I shendetit publik deri ne te tashmen.
Ne Rusi, Cari Ivan IV (I tmerrshmi) ne shekullin e XVI-te arriti te merrte mjekun e oborrit te Mbretereshes Elisabet I, i cili solli me te ne Moske nje grup te tere mjekesh dhe farmacistesh per t’i sherbyer oborrit. Ushtria Ruse kishte traditen e mjekeve te regjimentit. Ne mes te shekullit te XVII-te , administrata e Carit zhvilloi farmacite ne pjesen me te madhe te qendrave kryesore te vendit, per nevojat e ushtrise dhe te popullsise civile, dhe themeloi Departamentin Shteteror te Farmacise per te kontrolluar farmacite dhe medikamentet, arsimimin e mjekeve, mjekesine ushtarake, karantinen, mjekesine ligjore, dhe literaturen mjekesore.Te ardhurat e qeverise nga prodhimi, shitja dhe inkurajimi I prodhimit te vodkes mbeshteten keto sherbime. Pregatitja e mjekeve ushtarake (Lekars) me arsimim 5-7 vjecar u institucionalizua ne vitin 1654. Spitalet u krijuan fillimisht prane manastireve, dhe u sherbenin nevojave te civileve dhe ushtarakeve. Ne 1682 u hap spitali I pare civil ne Moske, dhe ne te njejtin vit, dy spitale te tjere u happen gjithashtu ne Moske nga qeveria qendrore per nevojat e pacienteve dhe trajnimin e Lekars.
Ne vendet europiane, rritja e qyteteve qe erdhi me industrializimin dhe me fluksin masiv te zonave te varfra rurale e solli problemin e nevojave te shendetit publik ne dyert e qeverive vendore. Prishja e rendit feudal, renia e manastireve, dhe gardhimi i tokes varferuan zonat rurale. Organizatat vullnetare dhe ato bashkiake filluan te ndertojne ne menyre te shpejte spitale qe zevendesinonin ata te meparshmit qe menaxhoheshin nga urdherat fetare (manastiret). Ne vitin 1601, ligjet per varferine te nzjerra ne Britanine elisabetiane percaktonin qeverite lokale si pergjegjese per shendetin dhe mirqenien sociale te te varferve. Kontrolli bashkiak per higjenizimin ngelej shume I dobet. Cdo qytetar ishte ne teori pergjegjes per pastrimin e pjeses se tij te rruges, por standartet higjenike qene shume te ulta me mbeturinat e hedhura pa kujdes.
Gjate Rilindjes, shkenca e anatomise, fiziologjise, kimise, mikroskopise dhe mjekesise klinike u zhvilluan mjaft. Shkollat mjekesore ne universitete zhvilluan lidhje me spitalet duke promovuar observimin klinik dhe rritjen e saktesise ne pershkrimin e semundjes.
Teoria e perhapjes se semundjes, e pershkruar nga Fracastorus ne vitin 1546 dhe me vone Paracelsus, perfshire dhe termat infeksion dhe dizinfektim, ishin te kunderta me mesimet te konsideruara te shenjta deri atehere te teorise se miazmes se Galenit.
Nga 1538 regjistrat e pagezimeve dhe te varrosjeve u publikuan ne Angli si abstrakte javore dhe vjetore, dhe u njohen si regjistrat e vdekshmerise. Nga fillimi I vitit 1629, keto rregjistra te vdekshmerise perfshine dhe tabelat e vdekjeve sipas shkaqeve. Mbi bazat e rregjistrateve te vdekshmerise, shkrimtari Daniel Defoe pershkroi epidemine e murtajes ne Londer ne vitin 1665, njeqind vjet me vone.
Ne vitin 1662 John Graunt ne Angli publikoi “Observimet natyrale dhe politike mbi rregjistrat e vdekshmerise”. Ai mblodhi dhe interpretoi te dhenat mbi vdekshmerine, nga duke perdorur arsyetimin induktiv, duke demostruar ne kete menyre regullshmerine e disa fenomeneve sociale dhe biologjike. Ai tregoi lidhje statistikore midis vdekshmerise dhe kushteve te jetes. Puna e Graunt ishte shume e rendesishme pasi ishte hapi I pare ne analizen statistikore te te dhenave te mortalitetit, duke krijuar themelet per perdorimin e te dheneve statistikore ne planifikimin e sherbimeve shendetesore. Kjo sherbeu si baze per ndertimin e shkencave te demografise statistikave jetesore dhe metodave te analizes, duke siguruar keshtu indikatoret thelbesore per vleresimin e gjendjes shendetesore, nepermjet niveleve te mortalitetit sipas moshes, seksit dhe vendit. Gjithashtu ne 1662, Eilliam Petty beri rregjistrimin e pare zyrtar te popullates ne Irlande. Ne vazhdim ai studioi statistikat per mjeket dhe spitalet.
