Shoqerite prehistorike

Toka konsiderohet te ekzistoje prej rreth 4.5 miliarde vitesh, nderkohe qe veglat me te vjetra prej guri deshmojne pranine e paraardhesve te njeriut qe prej 2.5 milion vjetesh.

Homo Erectus jetoi nga 1.5 milion deri ne 500 000 vite me pare dhe Homo Sapiens Neanderthalensis rreth 110 000 vjet para krishtit. Koha e gurit te vjeter (paleoliti) perbente nje periudhe gjate se ciles njerezit jetonin ne tufa apo grupe dhe mbijetonin duke gjuajtur dhe duke mbledhur ushqim. Ne kete kohe hasen deshmite e perdorimit te zjarrit (230 000 para krishtit) nderkohe qe aftesite enjerezve per te prodhuar vegla guri, punime artistike apo simbole fetare vijne dike u sofistikuar. Njeriu modern evoluoi prej Homo sapiens sapiens me origjine ndoshta nga Afrika apo Lindja e Mesme, rreth 90 000 vjet me pare, dhe u shfaq ne Europe gjate periudhes se akullnajave 40 000 - 35 000 vjet me pare. Gjate kesaj periudhe njeriu u shperhap ne te gjithe token duke perdorur masat e akullit qe lidhnin kontinentet (11 000 - 8 000 vjet para Krishtit).   

Nje faze e ndermjetme midis paleolitit dhe neolitit u verejt gjate periudhave te ndryshme ne vende te nbryshme te botes, fillimisht ne Lindjen e mesme 9000 - 8000 vjet para krishtit duke arritur ne Europe rreth 3000 vjet para krishtit. Gjate kesaj periudhe shoqeria njerezose evoluoi nga nje shoqeri ushqim kerkuese ne nje shoqeri ushqim prodhuese. Nga gjuetia peshkimi dhe mbledhja e frutave u kalua fillimisht ne zbutjen e kafsheve dhe me pas ne kultivimin e grurit, misrit dhe perimeve. Perpunimi i aftesive per te gatuar ushqimin, per te prodhuar ene balte aftesite per kryer tregeti etj nxiten permiresimin e teknikave te mbijetetses dhe popullata njerezore filloi te rritej duke u shperhapur gradualisht ne te gjithe pjeset e botes.

Ne cdo stad te evolucionit njerezor, qofte ky biologjik, teknologjik apo social, njeriu ka bashkejetuar me semundjet dhe eshte perpjekur t'i perballoje me barera dhe trajtime mistike. I nenshtruar ndaj forcave te tilla si urija dhe murtaja, njeriu i dfrejtohej te mbinatyrshmes dhe magjise per t'i qetesuar keto forca dhe per te parandaluar fatkeqesite. Sheruesit popullore apo magjistaret perpiqeshin te largonin te keqen nepermjet praktikave fetare apo magjike si dhe duke perdorur barera, vetite e te cilave ishin zbuluar nepremjet praktikes dhe experiences. Adaptimi ndaj rreziqeve mjedisore u be teper i rendesishem, nderkohe qe popullata rritej dhe mjedisi perreth saj ndryshonte se bashku me te. Ushqyerja dhe ekspozimi ndaj semundjeve ngjitese ndryshonte nderkohe qe njerezimi evoluonte. Ne organizimin social perfshiheshin elemente te tille si pergatitja e veglave, aftesite per te gjuajtur, veshjet, banesat, zjarri per ngrohje dhe gatim, ushqimi, varrosja e te vdekurve, heqja e mbeturinave nga mjedisi i banimit. Adaptimi i shoqerise njerezore ndaj mjedisit ka qene dhe ngelet nje teme qendrore e shendetit edhe ne kohen e sotme. Kjo eshte nje teme qe do ta shoqeroje vazhdimisht zhvillimin e shendetit publik.